HISTORIA

Domu Pomocy Społecznej w Nakle Śląskim

Strona główna 9 Historia

Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia Św. Karola Boromeusza powstało w XVII wieku we Francji. Rychło rozprzestrzeniło się do innych krajów. Do Polski Siostry Boromeuszki przybyły w 1848 roku. Głównym zadaniem tegoż Zgromadzenia jest działalność charytatywna względem ubogich i opuszczonych, opieka nad upośledzonymi osobami, pielęgnacja chorych w szpitalach i domach prywatnych, praca wychowawcza w zakładach oraz katechizacja dzieci i młodzieży.

Do leżącego pomiędzy Tarnowskimi Górami a Świerklańcem Nakła Śląskiego Siostry Boromeuszki zostały skierowane przez Dom Prowincjalny w Trzebnicy w 1899 roku. Stało się to na życzenie hrabiego Łazarza Henckla von Donnersmarcka. Pragnął on bowiem utworzyć w Nakle Śląskim zakład opiekuńczy dla sierot, których ojcowie zginęli w jego kopalniach. W tym celu dał Siostrom Boromeuszkom dużych rozmiarów dom, przy ulicy Głównej 8. Uroczyste poświęcenie miało miejsce dnia 13 listopada 1899 roku. Zaraz placówka ta nosiła nazwę swojego fundatora, a mianowicie: „Zakład Św. Łazarza”.

Na początku były 4 siostry a od 1902 roku było ich już 10. Pracowały bardzo ofiarnie, prowadząc sierociniec, przedszkole, pielęgnowały chorych udając się do ich domów, prowadziły szkołę gospodarstwa domowego, w której działał warsztat tkacki, kursy kroju i szycia dla młodzieży żeńskiej i wiele innych poczynań dla dobra swoich wychowanków. Pracy było coraz więcej. Przybywało stale chętnych. Stąd wyłoniła się potrzeba przebudowy i rozbudowy domu, aby mógł możliwie jak najlepiej spełniać swoje zadanie.

Wzorowo było prowadzone przedszkole (ochronka), którym kierowała siostra Władysława Jankiewicz, a po niej od roku 1930 siostra Adriana Jakubinek. Ta ostatnia należała do znanych w powiecie tarnogórskim wychowawczyń przedszkolnych. Tarnogórski Inspektorat Szkolny powierzył jej prowadzenie tzw. „lekcji wzorcowych, pokazowych” dla wychowawczyń przedszkoli. Przedszkole przez nią prowadzone istniało (z wyjątkiem czasu wojennego) do 1954 roku. Odtąd zostało przeniesione przez władze szkolne do nakielskiej szkoły, gdzie do roku 1960 pracowała w nim powszechnie szanowana siostra Adriana. Znamiennym może być fakt, że w roku szkolnym 1938/1939 do tego przedszkola uczęszczało 89 dzieci.

W latach II Wojny Światowej szkoła gospodarstwa domowego i robót ręcznych dla dorastającej młodzieży żeńskiej została rozwiązana.

Po roku 1945, kiedy odszedł hrabia Donnesmarck zakład został bez opiekuna i właściciela. Zarząd nad Domem objęła Opieka Społeczna z Tarnowskich Gór.

Na prośbę przełożonych Domu Generalnego Sióstr Boromeuszek w Mikołowie instytucja ta z dniem 27 listopada 1947 roku została z powrotem przez Urząd Likwidacyjny oddana Siostrom do użytkowania i otrzymała wówczas nazwę: Dom Dziecka Zgromadzenia Sióstr Boromeuszek w Mikołowie. Przyjmowano odtąd dzieci na podstawie skierowań Wydziału Oświaty w Katowicach.

Oprócz zwyczajowej pracy pedagogiczno-wychowawczej siostry urządzały wycieczki swoim podopiecznym najczęściej do miejscowości, gdzie podobne domy prowadziły siostry z ich zgromadzenia. Na przykład kilka razy udawały się do Zakopanego, aby dzieci mogły tam oddychać czystym powietrzem.

13 listopada 1949 roku (onegdaj uroczystość św. Stanisława Kostki patrona młodzieży) – nakielski zakład obchodził swoje 50-lecie istnienia. Jak wykazała urządzona z tej okazji wystawa – dla dzieci zrobiono tu niesłychanie wiele. Wspomniała o tym także lokalna prasa.

W roku szkolnym 1952/53 było w zakładzie 60 wychowanków, z których 35 uczęszczało do nakielskiej szkoły powszechnej, 2 do szkoły średniej ogólnokształcącej, 16 do zawodowej, i do akademii medycznej i 6 do przedszkola. Jak widać rozpiętość wieku była bardzo duża. Stąd wysiłki Sióstr musiały być nie małe! Z reguły wszyscy z wychowanków ukończyli przez siebie wybrane szkoły – do czego również walnie przyczyniła się pomoc sióstr.

ZUPEŁNIE NOWY ROZDZIAŁ w pracy i dziejach tego zakładu rozpoczął się od 4 kwietnia 1954 roku. Wtedy to władze wojewódzkie podjęły decyzję o zamiarze przekształcenia nakielskiego Domu Dziecka na ZAKŁAD SPECJALNY dla chłopców głęboko umysłowo upośledzonych, zaś dotychczasowi wychowankowie zostali przejęci przez inne państwowe zakłady wychowawcze.

Dnia 10 września 1954 przybyli pierwsi nowi wychowankowie – chłopcy mocno upośledzeni fizycznie i umysłowo. Wywarli oni smutne i szokujące wrażenie na siostrach, które jednak szybko przestawiły się do nowych, jakże trudnych zadań. Liczba tych niepełnosprawnych dzieci raptownie wzrastała. Podzielono ich na 4 grupy, wg. stopnia upośledzenia.

W 1955 roku przy zakładzie otwarto „pracownię” gdzie z podopiecznymi były i są nadal prowadzone różne zajęcia rozwijające ich zdolności.

Siostry, by móc sprostać ciągle wzrastającym zadaniom stale pogłębiały swoje kwalifikacje zawodowe i uzyskiwały znaczne wyniki. Zakład zaczął przybierać na renomie tak, iż w dniach od 11 czerwca do 10 lipca 1957 roku odbywały się tutaj praktyki zawodowe dla sióstr zakonnych pracujących wśród dzieci umysłowo niedorozwiniętych. Według Kroniki Zakładu Siostry przybyły z takich miejscowości jak: Wadowice, Wągrowiec, Rzeszów, Wrocław, Bydgoszcz, Świebodzice, Gierałcice, Zawadzkie i innych. Instytucję tę zwiedzali również świeccy zainteresowani sprawami dzieci niepełnosprawnych wyrażając się często z wielkim uznaniem dla pracy nakielskich sióstr.

10 lipca 1970 roku została przy zakładzie otwarta klasa Szkoły Specjalnej którą prowadzili nauczyciele z tarnogórskiej szkoły tego typu. Klasa ta liczyła 12 dzieci. Jeszcze dziś tarnogórscy nauczyciele przychodzą chętnie z pomocą.

Od 1990 roku decyzją Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej placówkę tę prowadzą Siostry Boromeuszki pod nazwą: „DOM POMOCY SPOŁECZNEJ DLA DZIECI i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza 42-620 . Nakło ŚL – ul. Główna 8 „.

Decyzją Wojewody z dnia 24. 03. 2011r. poszerzono profil Domu na Dom Pomocy Społecznej dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie oraz dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie.